Pierwsze polecenie w sprawie lasów społecznych minister wydała 26 kwietnia tego roku. Jego istotą było sformułowanie regionalnych zespołów, które wypracują propozycje obszarów i modyfikacji gospodarki leśnej wokół wskazanych ośrodków miejskich. Od początku określano je umównie "dziewięcioma aglomeracjami".

Na przestrzeni kolejnych miesięcy Lasy Państwowe otrzymywały kolejne polecenia, które uszczegółowiały, jak ma przebiegać cały proces. Dotyczyły przede wszystkim formułowania składu zespołów, które będą pracowały w dziewięciu aglomeracjach. Poniżej zamieszczamy te polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które dotyczyły procesu wyznaczania propozycji lasów społecznych. Trzeba wspomnieć, że numeracja poleceń rozpoczęła się od 8 stycznia 2024 r., kiedy resort klimatu i środowiska wprowadził w trybie polecenia tzw. moratorium na pozyskiwanie drewna. Polecenia o brakującej numeracji (np. 1 bądź 3) to nie przeoczenie. Dotyczą one innych zagadnień.

Oprócz dokumentów sformułowanych w formie poleceń, Minister Klimatu i Środowiska uszczegółowił, jak ma przebiegać proces w kolejnych pismach. Publikujemy również treść tych najistotniejszych dyspozycji.

W oparciu o polecenia i inne dyspozycje Ministra Klimatu i Środowiska, Dyrektor Generalny Lasów Państwowych formułował w zarządzeniach ogólne zasady działania zespołów w dziewięciu tzw. aglomeracjach. Aktualnie obowiązujęce zarządzenie zostało wydane 30 sierpnia br. i nosi numer 104 (do pobrania poniżej)

Kluczowym dokumentem dla prac zespołów są ustalenia Ogólnopolskiej Narady o Lasach, której prace rozpoczęły się 23 kwietnia. Dokumenty wypracowane w trakcie narady MKiŚ upubliczniło i poddało konsultacjom społecznym 19 lipca. Lasy Państwowe otrzymały część materiałów dotyczącą lasów społecznych.

Zespoły regionalne działają na podstawie decyzji poszczególnych dyrektorów regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych (więcej w zakładce > Wybierz miasto >...> Skład zespołu). Zespoły pracują w oparciu o ramowy regulamin opracowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Proces wyznaczania lasów społecznych ma charakter transparenty. Dlatego Lasy Państwowe zdecydowały, by udostępnić również pisma i kluczową korespondencję dotyczącą tematu. Ten obszerny materiał, liczący przeszło 80 plików (kopie dokumentów, załączniki w postaci tabel, niektóre maile) jest możliwy do pobrania w całości. To ostatni z plików do pobrania, opisany jako Dokumenty wymieniane pomiędzy Lasami Państwowych a Ministerstwem Klimatu i Środowiska

• Czym mają być lasy społeczne w myśl polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska?

To obszar w sąsiedztwie miast wskazanych przez ministerstwo. Propozycję jego zasięgu określą w dyskusji lokalne zespoły. Elementem wyników prac zespołów będzie wskazanie propozycji prowadzenia zmodyfikowanej gospodarki leśnej na tych obszarach.

• Jakich miast dotyczy ten proces?

Miasta wskazało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Są to: Katowice, Kraków, Łódź, Szczecin, Poznań, Warszawa, Wrocław. W poleceniach ministerstwa wskazano także jako łączny obszar sąsiedztwo Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz okolice Bydgoszczy i Torunia. Pierwotna dyspozycja (z kwietnia br.) dotyczyła łącznie dziewięciu miast lub grup miast.

W sierpniu br. ministerstwo wskazało kolejne dwa miasta: Bielsko-Biała oraz Kielce, które pracują na nieco innych zasadach.

• Jak przebiega wyznaczanie lasów społecznych?

W każdym mieście lub grupie miast (niekiedy określanej „aglomeracją”) działa kilkudziesięcioosobowy zespół. Skład i ramowy regulamin pracy określiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W wyznaczonym czasie, tj. do 15 października, zespół spotyka się na posiedzeniach. Spotkania odbywają się w urzędach wojewódzkich, a prowadzą je niezależni facylitatorzy.

W przypadku Kielc i Bielsko-Białej spotkania odbywają się w oparciu o wypracowany przez zespoły regulamin oraz w siedzibach nadleśnictw. A termin końca prac MKiŚ określiło na koniec listopada.

• Kto wchodzi w skład zespołów ds. lasów społecznych?

Skład zespołów zdefiniowało i zatwierdziło MKiŚ. W każdym zespole znajdą się: przedstawiciele Lasów Państwowych (po jednej osobie z RDLP i nadleśnictw), przedstawiciel ministerstwa, przedstawicie organizacji pozarządowych, samorządów, tj. każdej gminy, powiatu i urzędu marszałkowskiego, właściwych dla danej planowanej lokalizacji lasu o wiodącej funkcji społecznej, przedstawiciele wojewody, przedstawiciele regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, reprezentanci lokalnych zakładów usług leśnych oraz lokalnych przemysłowych nabywców drewna, a także eksperci z Instytutu Badawczego Leśnictwa oraz Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, posłowie i senatorowie. Część osób została wskazana przez MKiŚ imiennie (posłowie i senatorowie, przedstawiciele organizacji pozarządowych), część jako reprezentanci instytucji. We wszystkich zespołach mogą wziąć udział jako członkowie zespołu: dr Jerzy Parusel, prof. Jerzy Szwagrzyk oraz dr inż. Mariusz Czop.

W przypadku Kielc i Bielsko-Białej skład został ustalony w oparciu o uzgodnienia między jednostkami LP a przedstawicielami aktywistów.

• Jak daleko od miasta mogą powstać lasy społeczne?

Polecenia ministerstwa nie określiły takiego dystansu ani nie wskazały konkretnych gmin i powiatów, w których miałyby zostać wytypowane lasy społeczne. Obszar, gdzie można spodziewać się lasów społecznych zamyka się w granicach gmin i miast sąsiadujących bezpośrednio z miastami wskazanymi w poleceniu Ministra Klimatu i Środowiska. Przedstawiciele tych jednostek są bowiem członkami zespołów ds. lasów społecznych, zaaprobowanymi przez Ministra Klimatu i Środowiska.

• W oparciu o jakie wytyczne są wyznaczane lasy społeczne?

Wszystkie zespoły pracują w oparciu o wytyczne i rekomendacje w zakresie wzmocnienia lasów ważnych społecznie wypracowane w procesie Ogólnopolskiej Narady o Lasach. Wytyczne zawierają kryteria wyznaczania lasów oraz propozycje modyfikacji gospodarki leśnej. Dokument do pobrania TUTAJ.

• Czy mój prywatny las też może być zostać lasem społecznym?

Zgodnie z poleceniem Ministra Klimatu i Środowiska proces wyznaczania lasów społecznych obejmuje wyłącznie lasy należące do Skarbu Państwa i zarządzane przez nadleśnictwa Lasów Państwowych. Nie ma więc związku z lasami osób prywatnych, gmin czy parków narodowych.

• Czy mogę zostać członkiem zespołu?

Nie, skład zespołów jest zamknięty. W przypadku 9 miast wskazany przez MKiŚ. Nie ma możliwości dołączania do zespołów nowych osób.
Podczas posiedzeń zespołów nie przewiduje się również obecności innych osób. Wynika to z kwestii porządkowych (zespoły są bardzo liczne) oraz reguł panujących w urzędach wojewódzkich. Możliwy jest natomiast udział osób reprezentujących organizatorów (Lasy Państwowe, wojewoda), które obsługują spotkanie (np. odpowiadają za nagłośnienie, protokołowanie, recepcję itp.)

• Jaka rolę w procesie wyznaczania lasów społecznych mają Lasy Państwowe?

Zgodnie z poleceniem Ministra Klimatu i Środowiska do Lasów Państwowych należy organizacja merytoryczna prac zespołu, w tym zapewnienie odpowiednich danych, analiz i innych informacji. Na podstawie wskazań i po akceptacji ministerstwa Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych powołały zespoły lokalne, zaangażowały moderatorów spotkań, przygotowały mapowe propozycje lokalizacji lasów społecznych.

• Jaką rolę w procesie wyznaczania lasów społecznych mają wojewodowie?

Wojewodowie sprawują pieczę na procesem tworzenia lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół miast. Wojewodowie m.in. goszczą zespoły, otwierają i zamykają spotkania. Ponieważ wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki rządu w województwie, to wojewodom powierzono opracowanie końcowych wniosków i postulatów, a następnie ich przedłożenie Ministrowi Klimatu i Środowiska. Wojewodowie zostali włącznie w proces w sierpniu.

• Mam uwagi nt. procesu wyznaczania lasów społecznych w ramach polecenia MKiŚ. Komu mogę je przekazać?

Uwagi można kierować bądź do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, bądź do koordynatorów procesów regionalnych. Ich dane znajdują się w zakładce kontakt.

• Co będzie efektem pracy zespołu?

Zespół jest ciałem doradczym i nie ma mocy decyzyjnej. Podczas posiedzeń wypracuje propozycję lokalizacji obszaru lasów społecznych wokół swojego miasta (grupy miast). Propozycję przekaże właściwemu wojewodzie. Wojewoda opracuję ją i skieruje do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Tryb wdrożenia propozycji nie jest znany. Zostanie określony przez MKiŚ.